• 160.000 jaar geleden (de OER tijd): OER voeding. De mens at wat hij kon vinden in de natuur, wat betekende puur, onbewerkt voedsel en volgens de seizoenen.
• 8.000 jaar geleden (Landbouw revolutie en Veeteelt): voedingspatroon verandert, meer granen, zuivel en peulvruchten.
• 200 jaar geleden (Industriële revolutie): veel fysiek werk werd uit handen genomen door machines, ons beweegpatroon veranderde (van spierkracht naar denkkracht). Sterk bewerkte voedingsmiddelen werden geïntroduceerd en als gevolg ging men steeds meer bewerkte voeding eten.
• 50 jaar geleden (ontwikkeling digitaal tijdperk): meer overprikkeling, continu 'aan' staan.

Evolutionair gezien hebben bovenstaande veranderingen zeer snel plaats gevonden. Sneller dan de verandering in onze genen. Genen passen zich aan de leefomstandigheden aan. Ze passen zich onder andere aan op de voeding dat gegeten wordt, de hoeveelheid beweging en de mate van blootstelling aan zonlicht. Het aanpassen van genen aan de leefomstandigheden verloopt zeer traag. De genetische samenstelling die wij vandaag de dag bezitten is aan de leefomstandigheden van onze voorgangers aangepast.

Natuurlijk hebben we ons inmiddels al een beetje aangepast aan onze nieuwe leefomstandigheden, maar nog niet helemaal. Hierdoor is er sprake van een mismatch tussen onze genen en onze leefomstandigheden.

Gevolgen

• We eten te calorierijk voedsel! Vroeger waren calorierijke voedingsmiddelen schaars. Verder waren er regelmatig periodes van voedselschaarste waardoor men genoodzaakt was om te vasten. Daar is ons lichaam op aangepast, de mens kan prima zonder eten. We zijn beschermd tegen schaarste, maar niet tegen overvloed. Hier hebben we vandaag de dag mee te maken. Er is eten in overvloed, we hoeven er niet eens meer ons best voor te doen (denk aan jagen). Dit zorgt voor overeten, met als gevolg overgewicht.
• Vroeger bewogen we veel meer! Als je 's morgens wakker werd, moest je eerst in beweging komen om op zoek te gaan naar eten. Nu trekken we 's morgens de koelkast open en beginnen met het vullen van ons lichaam, zonder dat we nog maar iets verbrand hebben (en terwijl je nog een voorraad calorieën hebt van de voorgaande dag). We zitten tegenwoordig veel meer (op ons werk, kinderen in de klas), pakken sneller de auto in plaats van de fiets of lopen. Dit zorgt ervoor dat we minder calorieën verbranden.
• De mens is gedurende miljoenen jaren aangepast aan een gevarieerd voedingspatroon met vooral plantaardige en natuurlijke voeding (knollen, fruit, wild vlees, zaden, noten, veel vezels en zonder toegevoegde suikers). En dus niet aan een Westers voedingspatroon met bewerkte graanproducten, zuivel, weinig vezels en veel toegevoegde suikers. Inmiddels is onze darmflora (darmbacteriën) enigszins aangepast, dat we meer 'nieuwe' voedingsmiddelen kunnen verdragen. Maar nog steeds zijn we niet goed aangepast aan een voedingspatroon dat rijk is aan deze voedingsmiddelen.

 

Hoe nu verder?

Mijn grootste eye opener na afloop van vrijdag, was dat leefstijl heel individueel is. Ieder mens is uniek. Ieder lichaam is uniek. Ieder brein is uniek. Dus als je mensen wilt helpen zo optimaal mogelijk te leven en presteren (zakelijk én privé) en dat wil ik... moet je dit ook op een manier aanpakken die voor ieder individu uniek is. Zo ook voeding dus! Ieder mens heeft een unieke darmflora met zijn of haar unieke darmbacteriën. Ieder mens heeft een eigen bewegingspatroon, waarbij de ene voeding goed aansluit en de andere voeding niet.

Voeding is maatwerk

De basis, naar mijn idee, is dat OER voeding de beste voeding is voor je lichaam. Met OER voeding bedoel ik de producten die onze voorouders (de Jagers en Verzamelaars) in de natuur vonden. Denk aan: planten, kruiden, zeedieren en -groenten en als je mazzel had kon je een dier vangen voor een stukje vlees.

Daarnaast kun je hier (let wel: in 'beperkte mate') voedingsmiddelen aan toevoegen als zuivel en koolhydraten. Hier komen we op een belangrijk punt!

Hoeveel je van deze 'nieuwe' voedingsmiddelen tot je kunt nemen, dat is per persoon verschillend. De één sport heel veel en heeft extra vetten, eiwitten en koolhydraten nodig. De ander sport minder en zit veel meer en moet deze voedingsmiddelen juist vermijden. Belangrijke kanttekening hierbij is wel, dat je kritisch kijkt waar je deze nieuwe voedingsmiddelen uit haalt. Haal bijvoorbeeld liever je calorieën uit groente in plaats van uit taart!

Welke voeding werkt voor jou het beste?

Hoe functioneer je het beste? Wanneer zit jij lekker in je vel en heb je veel energie? Of wanneer voel jij je futloos, nadat je bepaalde voeding hebt gegeten? Of heb je last van krampen of winderigheid? Allemaal signalen die je lichaam je geeft om je te vertellen dat bepaalde producten niet goed bij jouw lichaam 'aansluiten'. Luister naar deze signalen en test met andere voedingsmiddelen hoe je lichaam hierop reageert.

Zorg voor voldoende variatie

Volgens onderzoek at de oermens ongeveer 3000 verschillende planten per jaar. Hij plukte al het eetbare wat hij tegenkwam. De planten die hij at zaten vol geneeskrachtige stoffen die zijn hormoonbalans, zijn ontgifting, zijn spijsvertering en zijn stemming ondersteunden. Deze natuurlijke voedingsstoffen vind je in groente, fruit, kruiden en specerijen. 

Ons voedingspatroon ziet er over het algemeen behoorlijk eenzijdig uit. In Nederland eet slechts 5 procent van de volwassenen 150 gram groente per dag. Van de kinderen tussen 7 en 18 jaar haalt slechts 1 procent dat. Streef hier naar 500 groente per dag (volwassenen), dit komt meer in de richting van wat ons lichaam nodig heeft aan vezels, vitaminen en mineralen. En waar de 'beestjes' in onze darm blij van worden :)

Het Nederlandse voedingspatroon bestaat nog te veel uit brood (ontbijt en lunch) en pasta, aardappels, rijst (avondeten). Waarbij we, vanwege ons 'drukke' leven, snel grijpen naar pakjes en zakjes. Bewerkte producten dus, met voedingsstoffen of toevoegingen die niet goed verwerkt kunnen worden door onze darmbacteriën. Dit zorgt voor een verstoring in je darmflora, met meer slechte bacteriën. Dit zorgt voor meer afvalstoffen in je bloed, met een negatief effect op je energie en fitheid.

Tip! Bekijk dit artikel van The Lancet, waaruit blijkt dat 'een ongezond voedingspatroon de belangrijkste oorzaak is van vroegtijdig overlijden'.

Kwantiteit naar beneden

Probeer het aantal maaltijden én de inhoud van je maaltijden te beperken. Een voorbeeld hiervan is 'intermittent fasting'. Dit principe houdt in dat je af en toe een maaltijd overslaat. Hiermee boots je de natuur van de OER mens na, waarbij er periodes van overvloed en periodes van schaarste bestonden. Doel van een periode van intermittent fasting, is dat je je lichaam een langere periode rust geeft, waarin het zich kan herstellen. Cellen hebben de mogelijkheid om te herstellen, minder vervetting van de levercellen, de spieren kunnen beter glucose opnemen (hierdoor neemt de insulinegevoeligheid toe), een voorbeeld van een aantal processen. Door middel van intermittent fasting stimuleer je je lichaam om vaker van glucose (suiker) verbranding over te gaan op vetverbranding.

Kleine toelichting hierop: op het moment dat je voeding tot je neemt, stijgt je bloedsuikerspiegel door het glucose (suiker) in je bloed. De alvleesklier maakt het hormoon insuline aan om je bloedsuiker te doen dalen. Insuline helpt cellen bij de opname van suikers uit de bloedbaan in de spieren. Wanneer deze opname voorraden vol zijn, wordt glucose opgeslagen als vet. Hiermee daalt je bloedsuiker naar het gewenste niveau. Als je veel eetmomenten hebt, betekent dit dat je bloedsuikerniveau continu hoog is, er continu insuline wordt vrijgemaakt en je lichaam continu op glucose aan het branden is en de overschotten aan glucose worden opgeslagen als vet. Er is geen ruimte om energie vrij te maken uit vetcellen. Dit gebeurt namelijk op het moment dat de glucose reserves op zijn, dan gaat het lichaam over op vetverbranding.

Wanneer je je spijsvertering rust geeft, heeft dit ook een positieve invloed op je hormoonhuidhouding. Veel hormonen worden aangemaakt in je darmen (denk aan de slaaphormonen serotonine en melatonine), je kunt je wel voorstellen dat wanneer je darmen minder bezig zijn met vertering van voeding, ze meer focus kunnen hebben op de hormoonhuishouding en hier een betere balans in kunnen aanbrengen.

Tips

Tot slot nog een paar tips om vandaag nog te starten met kleine veranderingen:

• Verander je voedingspatroon met kleine stapjes. Eet iedere week een páár nieuwe, onbewerkte voedingsmiddelen.
• Kweek kruiden in je tuin of op je balkon.
• Varieer iedere dag met je ontbijt, broodbeleg en lunch. Denk aan rijstwafels, kastanjecracker, omelet, smoothie, notenbrood, boekweitpannenkoek of 3 stuks fruit.
• Fiets eens naar een (Biologische) groentewinkel en probeer iets nieuws. Beter nog, steun de lokale ondernemers en ga langs bij de boer!
• Snuffel in het kruidenrek in de supermarkt.